Het Gemeentedecreet van 15 juli 2005, artikel 2.
Het Gemeentedecreet van 15 juli 2005, art. 42, §1 en 245, §2.
De Gemeenteraad keurde op 19 november 1973 de oprichting goed van vzw Sodiganda (Sociale Dienst voor het Personeel van de Stad Gent). Deze oprichting is gebeurd overeenkomstig artikel 13 van de Wet van 19 december 1974 (Wet tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel).
Deze wet bepaalt dat administratieve overheden die sociale diensten oprichten, het beheer daarvan geheel of ten dele kunnen opdragen aan één of verscheidene vakverenigingen die representatief zijn. Onder de door de Koning te bepalen voorwaarden kunnen bovendien openbare instellingen, instellingen van openbaar nut of vzw’s met het beheer van sociale diensten belast worden.
Daarenboven werd in het KB van 29 augustus 1985 de werking en het beheer van de sociale diensten als een ‘grondregeling’ aangegeven, hetgeen betekent dat hierover voorafgaand met de vakverenigingen moet onderhandeld worden. De Koning heeft geen uitvoeringsbesluiten genomen.
Desondanks richtten heel wat steden en gemeenten (en andere overheidsdiensten) sociale diensten op onder de vorm van een vzw. Dikwijls wordt hierbij voorzien in een pariteit tussen afgevaardigden van de representatieve vakorganisaties en de andere leden van de organen.
Momenteel hanteert Sodiganda in haar (bestuurs)organen pariteit, met name tussen de afgevaardigden van de Stad en de vakorganisaties.
Sodiganda heeft 36 effectieve leden, resp. 18 leden voorgedragen door de Stad Gent en 18 leden voorgedragen door de bij het Stadsbestuur representatieve vakorganisaties. De effectieve leden worden door de Raad van bestuur aanvaard (art. 3 statuten).
De Algemene vergadering is samengesteld uit deze 36 effectieve leden.
De Raad van bestuur bestaat enerzijds uit 9 bestuurders, benoemd op voordracht van de effectieve leden voorgedragen door de Stad Gent (5 gemeenteraadsleden, 3 schepenen van ambtswege, de Stadssecretaris), anderzijds uit 9 bestuurders (3 x 3), benoemd op voordracht van de effectieve leden voorgedragen door de bij het Stadsbestuur erkende en representatieve vakorganisaties (art. 17 statuten).
Het feit dat de Stad Gent momenteel geen meerderheidspositie heeft in de organen van Sodiganda vzw betekent dat de huidige vzw niet conform de voorschriften inzake verzelfstandiging van het Gemeentedecreet opereert. Het is daarnaast ook weinig waarschijnlijk dat de Wet van 19 december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel, waarin de oprichting van sociale diensten volledig is ingebed, een op zichzelf staande rechtsgrond kan bieden voor het voortbestaan van de vzw in de huidige vorm, zeker gelet op het feit dat de Koning heeft nagelaten om de noodzakelijke uitvoeringsbesluiten te nemen.
Volgens art 225 § 3 van het Gemeentedecreet wordt bovendien vermoed dat de rechtspersoon door de gemeente is opgericht met welbepaalde taken van gemeentelijk belang als hij aan één van de volgende voorwaarden voldoet:
Uit de resultatenrekening 2012 van Sodiganda blijkt dat 50,496 % van de financiële middelen, ofwel € 211.719 op een totaal van € 419.280,15 ten laste komt van het Stadsbudget, waardoor voldaan is aan de derde voorwaarde. De facto is de financiële ondersteuning vanuit de Stad trouwens nog groter, o.a. gelet op de jarenlange terbeschikkingstelling van personeel en infrastructuur.
Conform de door het Gemeentedecreet vooropgestelde vermoedens mag er bijgevolg geconcludeerd worden dat de huidige stedelijke vzw Sodiganda een entiteit is, belast met welbepaalde taken van gemeentelijk belang.
Inhoudelijk blijkt dit gemeentelijk belang van Sodiganda ook uit de huidige strategische cascade. Daarin worden de activiteiten van Sodiganda omschreven als “Organiseren van sociale dienstverlening voor de medewerkers/gepensioneerden”. Deze activiteit zit onder de OD “Het optimaliseren van de HR-ondersteuning bij OCMW en Stad Gent door het aanbieden van effectieve HR-instrumenten, het creëren van efficiënte processen, en een optimale organisatiestructuur in functie van de behoeften van de klanten”; en onder SD “We willen voor elke rol die de stad heeft een efficiënt, effectief en klantvriendelijk model uitwerken om de rechten en gelijke behandeling van eenieder te waarborgen”.
Op basis van artikel 310 van het Gemeentedecreet dient vzw Sodiganda zich volledig te conformeren aan de decretale voorschriften rond externe verzelfstandiging en dient er een gemotiveerde keuze qua beheersvorm gemaakt te worden, zij het een nieuwe vorm of het behoud van de bestaande rechtsvorm “vzw” (mits omvorming).
Artikel 245, § 2 van het Gemeentedecreet bepaalt dat de beslissing over de oprichting of deelname aan een extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm dient te gebeuren op grond van een door het college van burgemeester en schepenen opgemaakt verslag waarin de voor- en nadelen van de extern verzelfstandiging in de gekozen rechtsvorm worden afgewogen. Tevens dient te worden aangetoond dat het beheer binnen de rechtspersoonlijkheid van de Stad (dit is onder de vorm van een stadsdienst of een intern verzelfstandigd agentschap) of in de vorm van een autonoom gemeentebedrijf niet de vereiste voordelen kan bieden.
Gelet op de continuïteit en de wens van de Stad om de vakorganisaties sterk te blijven betrekken in de nieuwe structuur, is het behoud van de rechtsvorm van een “vzw” met een omvorming naar een extern verzelfstandigd agentschap van de Stad Gent, de meest geschikte rechtsvorm. Bovendien ambiëren de Stad en het OCMW een verregaande samenwerking op dit terrein, wat zou kunnen uitmonden in een fusiebeweging van vzw SODICO in vzw SODIGANDA. Dit onderzoek loopt momenteel. De rechtsvorm van een vzw is geschikt om om termijn ook OCMW (of eventueel andere partners) op te nemen in de beheersorganen.
Voor meer detail wordt verwezen naar de in bijlage gevoegde motiveringsnota “Omvorming stedelijke vzw Sodiganda naar een extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm (EVA-vzw)”, waar meer in het detail wordt uiteengezet waarom de rechtsvorm van een intern verzelfstandigd agentschap of een autonoom gemeentebedrijf niet de vereiste voordelen kan bieden.
Het college van burgemeester en schepenen keurde ondertussen op 7 november 2013 de motiveringsnota "Omvorming stedelijke vzw Sodiganda naar een extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm (EVA-vzw)" goed, zoals vereist door art. 245 § 2 van het Gemeentedecreet.
Door de voorgenomen omvorming naar een EVA-vzw wordt de controle door de stad Gent nog directer dan thans het geval. Zo zullen in de toekomst de beslissingen die door de algemene vergadering zullen worden genomen, voorafgaandelijk aan de gemeenteraad moeten worden voorgelegd. De vroegere pariteit tussen de afgevaardigden van de Stad en van de vakbonden dient te worden verlaten. Ingevolge artikel 246 van het Gemeentedecreet zal de Stad steeds over de meerderheid van de stemmen in de algemene vergadering van Sodiganda dienen te beschikken en dient ze tevens de meerderheid voor te dragen van de leden van de raad van bestuur van Sodiganda.
De algemene vergadering van vzw Sodiganda zal na de statutenwijziging bestaan uit een categorie A met lid Stad Gent, met daarin 14 afgevaardigden van de Stad met elk 1 stem en een categorie B met daarin 12 leden aangeduid door de erkende en representatieve vakorganisatie met elk 1 stem. Zo telt de algemene vergadering in totaal 13 leden.
De raad van bestuur van vzw Sodiganda zal na de statutenwijziging bestaan uit 10 bestuurders, waarvan maximum 7 bestuurders worden voorgedragen door categorie A lid Stad Gent en maximum 3 bestuurders worden voorgedragen door leden van categorie B. Elk bestuurder heeft 1 stem.
De intentie om in de nabije toekomst de werkingen van Sodiganda en Sodico te integreren blijft bestaan. Dit impliceert ook dat op dat ogenblik een nieuwe statutenwijziging noodzakelijk zal zijn. Onder meer omdat de organen opnieuw en anders dienen te worden ingevuld, doch steeds met respect voor de vereisten van externe verzelfstandiging in het Gemeentedecreet.
Omvormingstermijn
Vzw Sodiganda dient haar werking en statuten, overeenkomstig artikel 310 van het Gemeentedecreet van het Gemeentedecreet, in overeenstemming te brengen met de bepalingen van het Gemeentedecreet, dit uiterlijk op 1 januari 2014.
Overeenkomst tussen de stad Gent en vzw Sodiganda
Ingevolge de omvorming van de vzw Sodiganda naar een EVA-vzw dient een nieuwe overeenkomst te worden afgesloten, met name een samenwerkingsovereenkomst betreffende de uitvoering van de toevertrouwde taken van gemeentelijk belang (dit overeenkomstig artikel 247 van het Gemeentedecreet).
De samenwerkingsovereenkomst met de EVA-vzw zal ten gepaste tijde aan de gemeenteraad voorgelegd worden, bijvoorbeeld op het ogenblik dat de Stad een beslissing zal nemen over de nieuwe vertegenwoordigers in de algemene vergadering en de raad van bestuur.
Stappenplan
De omvorming van de vzw Sodiganda naar een EVA-vzw impliceert volgend stappenplan:
1. Goedkeuring door het college van burgemeester en schepenen van een verslag waarin de voordelen van de extern verzelfstandiging (c.q. omvorming naar een EVA-vzw) worden aangetoond;
2. Gemeenteraadsbeslissing tot omvorming van de vzw Sodiganda naar een EVA-vzw en goedkeuring van de voorgenomen statutenwijziging;
3. Verzending naar de Vlaamse Regering van de gemeenteraadsbeslissing tot omvorming van vzw Sodiganda naar een EVA-vzw, dit binnen de dertig dagen na de beslissing.
4. Principiële goedkeuring van het voorstel tot statutenwijziging door de algemene vergadering van de vzw Sodiganda;
5. Goedkeuring door de Vlaamse Regering of het verstrijken van de goedkeuringstermijn van 100 dagen;
6. Gemeenteraadsbeslissing tot aanduiding van vertegenwoordigers van de stad Gent in de algemene vergadering en voordracht van vertegenwoordigers in de raad van bestuur;
7. Gemeenteraadsbeslissing tot goedkeuring van een samenwerkingsovereenkomst met de EVA-vzw Sodiganda;
8. Goedkeuring door de algemene vergadering van de vzw Sodiganda van de statutenwijziging en benoeming van de nieuwe bestuurders voorgedragen door de Stad Gent;
9. Goedkeuring door de gemeenteraad en de raad van bestuur van de vzw Sodiganda van de samenwerkingsovereenkomst tussen Stad Gent en de vzw. Vervolgens, ondertekening van de deze samenwerkingsovereenkomst;
10. Neerlegging op de griffie van de rechtbank van Koophandel van de statutenwijziging en het ontslag en benoeming van bestuurders (voorgedragen door de Stad Gent).
Keurt goed, de omvorming van de vzw Sodiganda naar een extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm (vzw), en dit op basis van de bij dit besluit gevoegde motiveringsnota.
Keurt goed, de voorgestelde statutenwijziging van vzw Sodiganda, zoals gevoegd in bijlage die integraal deel uitmaakt van deze beslissing.