Ingevolge de coronacrisis en de maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken, nam de Stad Gent de afgelopen maanden diverse beslissingen i.v.m. het gebruik en de veiligheid van de publieke ruimte. Na de eerste verplichte sluiting van de horecasector in maart-juni 2020, hadden een aantal van deze beslissingen ook en vooral als doel om deze economisch bijzonder zwaar getroffen sector te ondersteunen.
Verschillende terrasinplantingsplannen (TIP) kregen begin juni 2020 tijdelijk extra uitbreidingszones en er werd een nieuw tijdelijk 'COVID-19-TIP' opgesteld voor Oostakkerdorp. Op basis van verkorte uitzonderingsprocedures en een specifiek afwegingskader, leverde de dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen, afdeling Innames Publieke Ruimte (IPR) over de periode juni-september 2020 in totaal - zowel binnen TIP-zones als daarbuiten - 191 tijdelijke vergunningen af voor de uitbreiding van bestaande horecaterrassen en 46 tijdelijke vergunningen voor nieuwe terrassen. Deze terrasvergunningen liepen aanvankelijk t.e.m. 30 september 2020, maar werden bij collegebesluit van 17 september 2020 verlengd t.e.m. 15 november 2020. Alle vergunde terrassen werden tot dan ook vrijgesteld van de stadsbelasting.
Naar aanleiding van de start van het academiejaar en de terugkeer van duizenden studenten naar Gent, stelde het college in september ook een tijdelijk TIP Overpoortstraat-Stalhof vast met een specifieke regeling voor terrassen op deze locatie. Dit TIP werd geflankeerd met de nodige maatregelen op het vlak van mobiliteit, openbare orde en veiligheid.
Zoals vooropgesteld in het verlengingsbesluit van september, werd de impact van de (tijdelijke) horecaterrassen geëvalueerd. Het omstandige evaluatierapport van de dienst Wegen, Bruggen en Waterlopen, afdeling Innames Publieke Ruimte (IPR) d.d. 7 oktober 2020 reflecteert ook de feedback en adviezen van andere betrokken diensten. In de conclusies en aanbevelingen wordt o.m. het belang van duidelijkheid en rechtszekerheid benadrukt, en de uitdagingen m.b.t. niet-vergunde situaties. Het rapport maakt ook de brug naar een nieuw Terrasreglement.
De coronacrisis is helaas nog niet bezworen en ondertussen is federaal beslist om opnieuw een periode van verplichte sluiting in te lassen voor de horeca. Volgens het ministerieel besluit van 28 oktober 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken (zoals gewijzigd door het M.B. van 1/11/2020), loopt deze tweede verplichte sluiting tot en met 13 december 2020. Er is momenteel geen concreet uitzicht op heropening van de horeca.
Om te vermijden dat de tijdelijke terrasvergunningen - in afwachting van een plan van aanpak op langere termijn - zouden verstrijken, besliste het college van burgemeester en schepenen op 12 november 2020 om deze vergunningen t.e.m. 13 december 2020 te verlengen.
De economische impact van de gezondheidscrisis door het COVID-19-virus is enorm, niet in het minst voor de horecasector. Zoals de dienst Economie aangeeft in voormeld evaluatierapport, blijkt uit de analyse van de Graydon-cijfers dat veel Gentse horeca-ondernemers vandaag in grote financiële moeilijkheden zitten of dreigen te geraken. Ook in 2021 zal COVID-19 impact hebben en de horeca zal waarschijnlijk nog lange tijd nodig hebben om te herstellen van deze moeilijke periode.
Daarom wil de Stad Gent, op het moment dat een heropening mogelijk is, ondersteuning bieden en perspectief geven aan de horeca in onze stad. Hiervoor worden de volgende beslissingen genomen:
In dit verband vraagt het college van burgemeester en schepenen ook aan de gemeenteraad om het Terrasreglement op enkele punten aan te passen. Er wordt ook gevraagd om de eerder genomen uitzonderingsmaatregelen voor terrassen, die afweken van het Terrasreglement en nu voor langere termijn verlengd worden, te bekrachtigen.
1. Verlenging van tijdelijke terrassen e.a. maatregelen
1.1. Ruimtelijke COVID-19-maatregelen
Omwille van het economisch herstel van de horeca maar ook omdat buitenruimtes minder risicovol zijn dan binnenruimtes, wil het college van burgemeester en schepenen de ruimtelijke COVID 19-maatregelen voor terrassen verlengen tot en met 15 april 2022. Concreet gaat het over de tijdelijk uitgebreide terrasinplantingsplannen (TIP KoBra, Sint-Baafsplein, Vrijdagsmarkt en Oudebeestenmarkt) en de tijdelijke terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen die in juni-september 2020 via de resp. uitzonderingsprocedures vergund werden.
Wat het tijdelijk TIP Oostakkerdorp betreft, hangen de terrasmogelijkheden af van de vooruitgang van de werken (heraanleg). Zo nodig worden deze terrassen op maat herbekeken. Het tijdelijk TIP Overpoort-Stalhof maakt gezien de specifieke locatie, terrasregeling en noodzakelijke flankerende maatregelen het voorwerp uit van afzonderlijke besluitvorming, die ook nog af te stemmen is op het lopende traject voor de tijdelijke (her)inrichting van de Overpoort.
De verlenging van de tijdelijke terrassen verloopt administratief op dezelfde wijze als eerder voorzien: de betrokken horeca-uitbaters ontvangen geen nieuwe vergunning, maar wel een afschrift van dit besluit dat in combinatie met de eerder verkregen vergunning volstaat als rechtstitel voor de verlengde terrasopstelling. De vergunningsdata worden intern aangepast, zodat de bijhorende innames van het openbaar domein zichtbaar zijn in het MoniTHOR-systeem.
In navolging van het evaluatierapport, wil het college de gelijkheid bewaren tussen tijdelijke terrasuitbreidingen en regulier vergunde terrassen in zomeropstelling. Deze laatste zijn reglementair immers enkel toegestaan van 15 februari t.e.m. 15 november. Het college vraagt aan de gemeenteraad om het Terrasreglement aan te passen (zie verder onder punt 2).
De algemene verlengingsmaatregel doet geen afbreuk aan de mogelijkheid om in concrete dossiers andere beslissingen te nemen. Voor zover het Terrasreglement dit toelaat, streeft het college ernaar om de tijdelijke vergunning van nieuwe terrassen om te zetten naar vergunningen van onbepaalde duur. Het college kan terrasvergunningen indien nodig ook steeds wijzigen, schorsen of opheffen. Als terrassen aanleiding geven tot bijzondere overlast, kan het college de nodige maatregelen nemen (bvb. sluitingsuur opleggen).
Terrassen die tijdelijk vergund zijn voor de gevel van een derde, blijven zoals bepaald in het afwegingskader afhankelijk van de toelating van de buur/buren. Deze uitzonderlijke regeling mag in geen geval aanleiding geven tot financiële of andere afspraken die neerkomen op een verhandeling van openbaar domein. Indien dergelijke praktijken worden vastgesteld, kunnen de nodige maatregelen of sancties getroffen worden. Hetzelfde geldt bij inbreuken op het persoonlijk en niet-overdraagbaar karakter van terrasvergunningen en andere vergunde innames van het openbaar domein, bvb. verboden onderverhuring van (een deel van) de vergunde zone.
Zoals voorzien in het Terrasreglement, blijft het ook zo dat horecaterrassen zo nodig aangepast of verwijderd moeten worden in functie van evenementen en/of redenen van openbaar nut of veiligheid.
1.2. Terrasbelasting
De periode waarvoor de terrasbelasting niet verschuldigd is, zal verlengd worden tot eind maart 2021. Deze maatregel wordt genomen via een afzonderlijk besluit met financiële strekking.
1.3. Overkapping en windbeschutting
Terrassen zijn in de context van de coronacrisis meer dan ooit van belang voor de horeca, maar in de winterperiode is er mogelijk nood aan windbeschutting en overkapping om die terrassen ook te kunnen gebruiken. Het college van burgemeester en schepenen wil daarom de mogelijkheden op dit vlak uitzonderlijk en tijdelijk verruimen, tot 15 april 2022.
In het evaluatierapport over de tijdelijke terrassen wordt gewezen op de mogelijke ruimtelijke en stedenbouwkundige implicaties (niet-vergunde constructies). Omdat de procedure van de omgevingsvergunning een (te) zware last is voor zowel horeca-uitbaters als diensten, richt het stadsbestuur zich op de mogelijkheden waarbij geen omgevingsvergunning nodig is. Op basis van artikel 7.2 van het Besluit van de Vlaamse Regering van 16 juli 2010 tot bepaling van de stedenbouwkundige handelingen waarvoor geen omgevingsvergunning nodig is, zijn tijdelijke handelingen onder bepaalde voorwaarden vrijgesteld voor een periode van maximale duur van vier periodes van dertig aaneengesloten dagen per kalenderjaar. Via deze bepaling kunnen overkappings- en beschuttingsconstructies gedurende de eerste maanden van 2021 alvast mogelijk gemaakt worden.
De VVSG vroeg de bevoegde Vlaamse minister reeds om de steden en gemeenten gezien de crisis tijdelijk meer autonomie te geven om te beslissen over constructies voor 'winterterrassen', buiten de procedure van de omgevingsvergunning. De Stad Gent sluit zich aan bij dit initiatief, met dien verstande dat de uitzonderlijke overkappings- en beschuttingsconstructies in Gent maximaal tot 15 april 2022 weerslag mogen hebben op het openbaar domein. In ieder geval mogen deze constructies geen aanleiding geven tot bouwovertredingen of inbreuken op de erfgoedreglementering (beschermde monumenten en stadsgezichten). Het college hoopt te kunnen rekenen op de nodige aanpassing van de VCRO-regels. Indien nodig wordt gezocht naar andere methodes om het engagement naar de Gentse horeca toe tot 15 april 2022 na te komen.
De terrasconstructies vallen volledig onder de verantwoordelijkheid van de horeca-uitbater en mogen zowel de veiligheid van de klanten als de openbare veiligheid op geen enkele manier in het gedrang brengen. Constructies en -uitrustingen die een negatieve beoordeling van de brandweer krijgen, zijn hoe dan ook niet toegelaten en moeten desgevallend onmiddellijk verwijderd of aangepast worden. De horeca-uitbaters kunnen zich voor advies rechtstreeks tot de brandweer richten, via de website van de brandweerzone Centrum (Preventie): https://www.brandweerzonecentrum.be/preventie.
Het college van burgemeester en schepenen legt ook de volgende voorwaarden op voor tijdelijke beschuttingen/overkappingen:
Het college kan de voorwaarden voor de tijdelijke terrasbeschuttingen/overkappingen zo nodig uitbreiden of verfijnen.
Zoals bepaald in het Terrasreglement, is het o.m. ook niet toegelaten om geluids- en/of audiovisuele installaties en uitzendingen op het terras te voorzien, om een verkoopstand/uitstalling bij het terras te plaatsen, van op het terras voedingswaren en/of dranken te verkopen aan voorbijgangers, ... .
De uitrusting, het materiaalgebruik en het uitzicht van het terras moet de kwaliteit en het karakter van de omgeving respecteren.
Constructies/uitrustingen die in strijd zijn met de voorwaarden, moeten onmiddellijk aangepast of verwijderd worden.
Het college vraagt de gemeenteraad om de nodige aanpassingen van het Terrasreglement goed te keuren (zie verder onder punt 2). De bevoegde diensten werken de procedure verder uit en zorgen voor de nodige communicatie aan de horeca-uitbaters.
1.4. Terrasverwarming
Voor de tijdelijk vergunde terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen die onder de verlengingsmaatregel t.e.m. 15 april 2022 vallen staat het stadsbestuur enkel onder de volgende voorwaarden terrasverwarmers toe:
Ook voor terrasverwarmers geldt dat ze bij negatieve beoordeling door de brandweer onmiddellijk verwijderd of aangepast moeten worden.
Het college vraagt de gemeenteraad om de nodige aanpassingen van het Terrasreglement goed te keuren (zie verder onder punt 2). De bevoegde diensten werken de procedure verder uit en zorgen voor de nodige communicatie aan de horeca-uitbaters.
Er wordt ook een subsidiereglement uitgewerkt voor horeca-uitbaters die in plaats van terrasverwarmers gebruik maken van verwarmde kussens en/of elektrische dekens.
2. Aanpassing Terrasreglement
In 2021 wil het college van burgemeester en schepenen een nieuw Terrasreglement voorleggen aan de gemeenteraad. In afwachting daarvan en gelet op het evaluatierapport over de tijdelijke terrassen, is het nodig om het huidige reglement op een aantal punten aan te passen zodat er voldoende juridische basis is voor de verdere verlenging van de tijdelijke terrassen e.a. maatregelen in de besluitvorming van het college hieromtrent. Aan de gemeenteraad wordt ook gevraagd om de eerder genomen tijdelijke uitzonderingsmaatregelen, die afweken van het Terrasreglement en nu voor langere termijn verlengd worden, te bekrachtigen.
De aanpassingen zijn cursief verwerkt in de reglementaire tekst die integraal deel uitmaakt van dit besluit. Bij dit besluit is ook een ook een document gevoegd waarin de wijzigingen t.o.v. de huidige tekst gemarkeerd staan.
Concreet betreft het de volgende aanpassingen:
De zin die verwijst naar de vorige herziening van het reglement wordt geschrapt. Er wordt een paragraaf toegevoegd die aangeeft dat het reglement op enkele punten aangepast wordt omwille van de gezondheids- en economische crisis door het coronavirus COVID-19, de tijdelijke vergunningen voor terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen e.a. maatregelen om de Gentse horeca te ondersteunen en perspectief te bieden.
De definitie van 'Zomeropstelling' wordt aangevuld om de gelijkheid te bewaren met de verlenging van tijdelijke terrasuitbreidingen t.e.m. 15 april 2022. Terrassen in zomeropstelling zijn ook mogelijk in de periode 15 november 2020 - 15 februari 2021 en 15 november 2021 - 15 februari 2022.
Dit artikel wordt nu ingeleid door de volgende bepaling: 'Als uitzonderlijke en tijdelijke maatregel wegens de gezondheids- en economische crisis door het coronavirus COVID-19, kunnen terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen vergund worden volgens een door het college en burgemeester goedgekeurd afwegingskader. Deze tijdelijke vergunningen lopen t.e.m. 15 april 2022, tenzij er voor deze datum een andere beslissing wordt genomen.'
Aan de regel inzake de terrasvergunning van onbepaalde duur (artikel 4,§1) wordt toegevoegd dat in het kader van de coronacrisis een tijdelijke vergunning afgeleverd kan worden voor terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen.
Aan de procedure voor terrasaanvragen (artikel 4,§2) wordt toegevoegd dat het college van burgemeester en schepenen in het kader van de coronacrisis met een gemotiveerd uitzonderingsbesluit verkorte procedures kan vaststellen voor de tijdelijke vergunning van terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen.
Bij de bijzondere voorwaarden met betrekking tot de inplanting en de afmetingen/oppervlakte van het terras (artikel 4,§4) wordt aangegeven dat het college in het kader van de coronacrisis met een gemotiveerd uitzonderingsbesluit andere inplantingsregels kan vaststellen voor de tijdelijke terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen.
Buiten de voetgangerszone (vandaag: autovrij gebied) mogen terrassen volgens artikel 4,§4,b) Terrasreglement enkel op het trottoir geplaatst worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan van dit principe op gemotiveerde wijze afgeweken worden, op basis van een advies van het Mobiliteitsbedrijf. Om terrasuitbreidingen in deze crisiscontext effectief mogelijk te maken, was het noodzakelijk om dit uitgangspunt te verlaten. Daarom wordt artikel 4,§4,b) van het huidige reglement aangevuld met een verwijzing naar het afwegingskader. In het nieuwe Terrasreglement wil het stadsbestuur de meer flexibele inplanting van terrassen bestendigen en verbinden met het voetgangers- en toegankelijkheidsbeleid.
Bij de regels over de obstakelvrije doorgang onder hetzelfde artikel wordt vermeld dat in het kader van de coronacrisis, bij tijdelijke vergunning van terrasuitbreidingen en nieuwe terrassen, gestreefd wordt naar een minimale obstakelvrije doorgang van 2,0 meter voor voetgangers. Dit sluit opnieuw aan bij het afwegingskader en de social distancing regels.
Bij de bijzondere voorwaarden met betrekking tot de uitrusting van het terras (artikel 4,§5) worden paragrafen ingelast die aansluiten bij voormelde punten 1.3 en 1.4 van dit besluit, resp. over overkapping/windbeschutting en terrasverwarming.
Volledigheidshalve wordt artikel 4,§7 (Terrasinplantingsplannen) aangevuld met de mogelijkheid voor het college om in het kader van de coronacrisis tijdelijke TIP vast te stellen of bestaande TIP tijdelijk aan te passen.
Dit artikel wordt als volgt aangevuld: 'De bevoegde diensten treden ook op bij inbreuken op de uitzonderingsregels die in het kader van de gezondheids- en economische crisis door het coronavirus COVID-19 voor terrassen, terrasuitrustingen en -constructies vastgesteld zijn. Indien de veiligheid dit vereist, kan dit ook zonder voorafgaande aanmaning van de uitbater/zaakvoerder.'
De wijzigingen treden 5 dagen na de bekendmaking in werking, d.i. decretaal de kortst mogelijke termijn. Hiermee wil het stadsbestuur, gelet op het evaluatierapport over de tijdelijke terrassen en de beslissing om deze nu voor langere termijn te verlengen, de nodige duidelijkheid en rechtszekerheid bieden (zonder nadelige gevolgen voor bestaande vergunningen en lopende aanvragen).
Om dezelfde reden wordt onder artikel 7 expliciet vermeld dat de gemeenteraad bij de goedkeuring ook de eerdere collegebesluiten over horecaterrassen in het kader van de coronacrisis bekrachtigt. Het gaat over de beslissingen die bij dit besluit zijn gevoegd, voor zover deze afwijken van het Terrasreglement (vóór de wijzigingen).
Wijzigt het ‘reglement op de inname van het openbaar domein door terrassen’ (Terrasreglement) zoals aangegeven in het document in bijlage.
Neemt kennis van de gecoördineerde versie van het 'reglement op de inname van het openbaar domein door terrassen' (Terrasreglement), zoals gevoegd in bijlage.
Bekrachtigt de volgende besluiten van het college van burgemeester en schepenen, voorafgaandelijk genomen wegens de gezondheids- en economische crisis door het coronavirus COVID-19 over horecaterrassen, voor zover deze afwijken van het Terrasreglement: