2023_GR_00212 - Samenwerkingsovereenkomst 2020-2025 over de verdere uitbouw van de fietstaxidienst TriVelo - 2e Addendum - Goedkeuring

Het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 41, tweede lid, 5°.

Het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 247.

In zitting van 20 januari 2020 keurde de gemeenteraad de samenwerkingsovereenkomst 2020-2025 tussen Stad Gent en De Fietsambassade Gent vzw (extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm) goed. In zitting van 28 maart 2022 keurde de gemeenteraad een addendum aan de samenwerkingsovereenkomst goed (uitbouw fietstaxidienst TriVelo voor 1 jaar).  

In het bestuursakkoord 2019-2024 werd de ambitie uitgesproken om:

• 'Vervoersarmoede actief tegen te gaan' 
• 'minder mobielen te begeleiden naar de passende ondersteuningsmogelijkheden' 
• en dit 'met duurzame vervoersmodi die haalbaar en betaalbaar zijn voor iedereen'. 

Initiatieven zoals TriVelo die hiertoe bijdragen, worden dan ook toegejuicht door de Stad.

In zitting van 30 januari 2023 keurde de gemeenteraad het actieplan vervoersarmoede 2021-2025 goed.  De uitbouw, evaluatie en mogelijke voortzetting van een fietstaxidienst is een actie van dit actieplan.  Binnen het kader van het actieplan is budget voorzien voor de proefperiodes, de uitbouw en ook reeds voor de voortzetting in geval van positieve evaluatie door het college van burgemeester en schepenen.   

Het proefproject TriVelo verkreeg een subsidie van € 2.000 voor de periode april t.e.m. juni 2021 als Samen Aan Zet-project en ook € 2.000 van het Departement Regie Gezondheid & Zorg. Dit proefproject werd aansluitend voortgezet voor nog eens 3 maanden met een subsidie van € 11.000 vanuit het Mobiliteitsbedrijf. In de eerste proefperiode werd er uitsluitend ingezet op het vervoer van minder mobiele ouderen en de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham, in het tweede proefproject werd dit uitgebreid naar minder mobiele personen ongeacht de leeftijd en een groter gebied. Deze 2 korte projecten maakten duidelijk dat het aanbieden van een fietstaxidienst volgens het concept van TriVelo een grote meerwaarde heeft voor meerdere uitdagingen waar steden voor staan:

• Deelname aan de maatschappij van mensen met beperkte mobiliteit garanderen door voldoende en toegankelijk aanbod vervoer op maat. Zo halen vrijwilligers in een triofiets buurtbewoners thuis op om hen naar een lokaal dienstencentrum, de winkel, de kapper,... te voeren en terug.
• Bereikbaarheid van autovrije stadscentra garanderen: Het aanbieden van een betaalbare en milieuvriendelijke fietstaxidienst verhoogt ook de bereikbaarheid van het autovrijgebied voor minder mobiele personen.
• Sociaal isolement en eenzaamheid tegengaan. De dienstverlening biedt kansen om vereenzaming bij veel ouderen en minder mobiele personen tegen te gaan. Wie minder mobiel is, komt sowieso vaak al minder buiten. De bijdrage aan gezondheidspreventie is niet te onderschatten.
• Integratie van nieuwkomers bevorderen. De vrijwilligers die de fiets besturen, zijn een mix van Gentenaars en nieuwkomers. Op deze manier bevordert het project ook de integratie van nieuwkomers, inclusief vlot (leren) fietsen in de stad en de Gentse fietscultuur ervaren.

De beslissing in dit besluit wordt genomen in uitvoering van actie 3 van het actieplan vervoersarmoede 2021-2025 en actie 6 van het Actieplan Integrale Toegankelijkheid 2023 – 2025 en op basis van de evaluatie van de voorbije periode.

Op basis van de bevindingen in de evaluatiedocumenten wordt de proefperiode als positief geëvalueerd. TriVelo biedt flexibel vervoer op maat, verbreedt de activiteitenhorizon van de doelgroep, wordt goed door hen ontvangen en blijft groeien. Er is een duidelijke vraag: het aantal ritten stijgt zichtbaar ten opzichte van het proefproject in 2021. TriVelo wordt steeds gekender en meer ingeburgerd in Gent en bij het doelpubliek. De Stedelijke Seniorenraad en Stedelijke adviesraad voor personen met een handicap (Saph) erkennen de meerwaarde en zijn vragende partij voor een verlenging. Sprekend voor de maatschappelijke relevantie van de fietstaxidienst zijn 2 zaken: TriVelo werd uitgelicht als 1 van 10 Gentse projecten in het duurzaamheidsrapport 2022 van de Stad Gent met thema ‘Prosperity’ (i.k.v. de Sustainable Development Goals); en, TriVelo overtuigde en haalde bijkomende subsidies binnen van zowel de Europese Unie (Interreg-project) als de Provincie Oost-Vlaanderen, beide voor een periode van 3 jaar (2023-2025).

TriVelo rapporteert enkele werkpunten, die voornamelijk opgelost worden met een lichte stijging van personeelsinzet. Daarnaast is er nood aan een softwareoplossing om de inplanning van ritten efficiënter te maken, nood aan een structurele oplossing voor stockage van de riksja’s en nood aan vervanging van de oudste riksja’s in 2024 en 2025. Ten slotte grijpt TriVelo via het Interreg-project ook de kans om in te zetten op kwaliteitscontrole en kwaliteitsverhoging (bv. externe audit, kennisuitwisseling, workshops vrijwilligers, IT-ondersteuning). Al deze zaken leiden tot hogere kosten maar zijn te verantwoorden voor de professionalisering en groei van de dienstverlening. Toch zal de Stad Gent jaarlijks minder bijdragen dan voor de 1 jaar proefperiode en dan wat eerder was gebudgetteerd, gezien de gedeelde subsidiëring door de andere subsidiekanalen.   

De dienstverlening van een fietstaxidienst voor deze doelgroep overlaten aan de markt is nefast: de benchmark wijst uit dat de sociale doelstelling en de betaalbaarheid erbij verloren dreigen te gaan. Men verliest de klant waarvoor de dienst origineel bedoeld is. De doelgroep van personen met beperkte mobiliteit vergt een oplossing op maat. Dit zal altijd deels een sociaal project zijn, met zorg (personeelsinzet) op maat. Daarnaast lijkt een fietstaxidienst in België, behalve in erg toeristische steden, niet klaar voor de markt. Behalve één in Brugge, werden commerciële pogingen in Antwerpen (2), Brugge (1) en Brussel (1) steeds stopgezet na enkele jaren.

De vraag naar meer vervoer op maat zal in de toekomst alleen maar stijgen. Veranderingen in het ruime mobiliteitsbeleid en andere punctuele veranderingen hebben hun impact op de doelgroep:

• Bij de invoering van het nieuwe net Basisbereikbaarheid zullen een aantal buslijnen rechtgetrokken worden en wordt het net sterker gefocust op lijnen en haltes met een grote vraag. Eén van de gevolgen daarvan is dat in minder dichtbebouwde delen van Gent en deelgemeenten, mensen soms langere afstanden te voet moeten overbruggen naar de dichtstbijzijnde bushalte. Voor een aantal mensen met beperkte mobiliteit is dat een te grote drempel. 
• De lokale dienstencentra (LDC’s) in Gent bieden vervoer aan hun minder mobiele cliënten. Zij voeren meer dan 26.000 ritten per jaar uit. Toch is dit onvoldoende: ze moeten heel wat ritaanvragen weigeren. Zorgpersoneel neemt de planning en een deel van dat vervoer op zich door gebrek aan vrijwillige chauffeurs. Door de besparingsoefening van de Stad in najaar 2022 zal er 11 VTE zorgpersoneel wegvallen in de LDC’s vanaf juli 2023. Het aantal weigeringen van ritten zal hierdoor enkel toenemen.
• Het Gentse mobiliteitsbeleid streeft naar selectieve bereikbaarheid voor gemotoriseerd vervoer en naar leefkwaliteit (circulatieplan, wijkmobiliteitsplannen, ruimte voor groen en beleving met afname van autoparkeerplaatsen tot gevolg). Actieve vervoersmodi worden gestimuleerd. Dit is echter niet altijd evident voor personen met beperkte mobiliteit. Naast de inzet op een integraal toegankelijke openbare ruimte, zullen inclusieve vervoersoplossingen in toenemende mate nodig zijn om bereikbaarheid, en dus deelname aan het maatschappelijk leven, voor mensen met beperkte mobiliteit haalbaar te houden. Vervoer op maat met de fiets, zoals TriVelo, dat milieuvriendelijk en efficiënt is voor korte verplaatsingen, is ideaal, zeker in drukke stadskernen.

Op basis van deze conclusies wordt beslist om de fietstaxidienst TriVelo voort te zetten onder de vleugels van de Fietsambassade, aansluitend op de periode van de proefperiode, dat is van 1 mei 2023 tot en met het einde van de lopende samenwerkingsovereenkomst met de Fietsambassade.

Opnieuw zal ten laatste twee maanden voor het aflopen van deze periode een evaluatie worden opgemaakt en voorgelegd aan het college van burgemeester en schepenen. 

Het agentschap levert na afloop van het project ook de nodige financiële verantwoordingsstukken aan bij de betrokken beleidsdienst (Mobiliteitsbedrijf). Sowieso zal het agentschap de bijkomende middelen en diensten voorzien in het kader van dit addendum ook opnemen in de rapportering en evaluatie zoals opgenomen in Artikel 20 van de basisovereenkomst.

Hiertoe werd een 2e addendum bij de samenwerkingsovereenkomst 2020-2025 met EVA vzw De Fietsambassade Gent opgemaakt.