2023_GR_00765 - Subsidieovereenkomst Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij - Goedkeuring

• Het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 40, § 1.

• Het Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 2.

Fossielvrije wijken

De transitie van een fossiel georiënteerde samenleving naar een fossielvrije maatschappij is een taaie maatschappelijke uitdaging. Binnen verschillende sectoren en bestuursniveaus wordt gezocht naar oplossingen om alle burgers mee te nemen in de transitie. Het is daarbij noodzakelijk om de specifieke noden van bewoners en hun woonomgeving te kennen en koppelkansen tussen verduurzaming en sociale en fysieke verbetering van hun woonomgeving te benutten om tot sociaal inclusieve oplossingen te komen.

Stad Gent wil deze uitdagende transitie-opgave aanpakken en een trekkende rol opnemen als regisseur en lokale organisator. Door ook in te zetten op vernieuwende samenwerkingen (publiek-civil-privaat) rond strategische maatschappelijke innovaties mikt Stad Gent erop de uitrol van mogelijke collectieve energie- en warmtesystemen op schaal van een straat, buurt, wijk en stadsbreed aan te pakken. Daartoe wordt de aanwezige expertise van verschillende stedelijke diensten gebundeld met externe kennisbronnen. Ook gronden en gebouwen van Stad Gent zijn een hefboom in het transitieverhaal. Hierbij wordt vanzelfsprekend verder gebouwd op het reeds geleverde (studie)werk in en voor de wijk.

Living Lab als methodologie binnen het innovatiebeleid van de Stad Gent

Het opzetten en ondersteunen van living labs kadert in het open innovatiebeleid van de Stad Gent.  In de beleidsnota 'Meer dan slimme stad' staat het werken met livings labs centraal:  

“We stimuleren innovatieve oplossingen voor de maatschappelijke uitdagingen binnen de thema’s gezondheid, onderwijs en klimaat met als doel baanbrekende technologieën en producten te ontwikkelen die een meerwaarde betekenen voor Gentenaars in hun dagelijks leven.  Hiervoor zetten we living labs op waarbij we academici, bedrijven, overheden en burgers samenbrengen.”   

Om concrete resultaten te boeken binnen complexe stedelijke uitdaging zet de stad verschillende living labs op. Ook rond fossielvrije wijken zet Stad Gent dus de methodologie van het Living Lab in, genaamd Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij (hierna 'Living Lab'). Complexe maatschappelijke uitdagingen oplossen kan niet zonder praktijkonderzoek uit te voeren binnen een breed maatschappelijk  samenwerkingsverband. Dergelijk doorbraak-onderzoek vergt een ‘levensechte’ testomgeving of Living lab, waar innovatie-methodieken concrete pilootprojecten flankeren (al doende leren). Binnen dergelijk Living Lab worden de nodige partners en expertises bij elkaar gebracht, om zo gezamenlijk de nodige innovaties, concrete tests en resultaatsgerichte transitiepaden te ontwikkelen.

AWB en Flanders Techology & Innovation (FTI)

Met de voorliggende subsidieovereenkomst wordt een partnerschap opgezet met Architecture Workroom Brussels VZW, onafhankelijk innovatiehuis voor transformatie (verder genoemd AWB) voor de uitbouw en de coördinatie van het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij. Via AWB voorziet FTI cofinanciering voor de realisatie van het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij. Dit Living Lab wordt gekoppeld aan het FTI-festival in Hasselt, dat getrokken wordt door het Vlaams Instituut voor Technologische Ontwikkeling (VITO). De transitie naar fossielvrije wijken is één van de inhoudelijke speerpunten van FTI-Hasselt. Dit is één van de vijf provinciale festivals die tussen 15 en 24 maart 2024 onder de vlag van FTI plaatsvinden. Op 23 juni kende de Vlaamse Regering daartoe een subsidie toe aan het VITO. Als onderdeel van het goedgekeurde projectvoorstel van VITO wordt een ‘Experimenteerruimte Energie’ opgestart, met AWB als coördinator. Deze omvat (1) een (inter)nationale intervisie tussen innovatieve Living Labs rond fossielvrije wijken, (2) cofinanciering van het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij, en (3) een vertaling van de tussentijdse inzichten van die beide naar het deelfestival in Hasselt.

Muide Meulestede Morgen en Stadsvernieuwingsfonds Vlaanderen

Het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij draagt bij aan meerdere doelstellingen die zijn geformuleerd in het stadsvernieuwingsingsprogramma Muide Meulestede Morgen. Verschillende deelprojecten van Muide Meulestede Morgen lenen zich daarenboven uitstekend als concrete realiseerbare cases voor het Living Lab. 

 In 2022 kreeg Muide Meulestede Morgen van het Stadsvernieuwingsfonds Vlaanderen subsidiëring toegekend. (Ministerraad Vlaamse Regering 17.12.2022) Deze subsidie wordt ten dele aangewend voor de gedeeltelijke financiering van het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij. Het Living Lab is dan ook een cruciale schakel in het beantwoorden van de aanbevelingen van de jury van het stadsvernieuwingsfonds Vlaanderen.

De jury adviseerde de Stad Gent om

• op het domein van energie meteen de sprong te maken naar het collectieve niveau
• binnen de elekrificatie van de wijk naast de individuele aanpak na te gaan waar fossielvrije energiehubs wenselijk zijn
• om na te gaan hoe dit proces optimaal kan gefaciliteerd worden, welk aanbod aan tools (bijvoorbeeld een draaiboek, modelcontracten, inzicht in businessmodellen zoals o.a. Energy Supply Contracting) nodig zijn voor de realisatie van deze installaties met een zekere schaalgrootte

De jury  vraagt de klimaat- en energie ambities verder uit te werken. Ook in functie van een (collectieve) renovatie-aanpak op bouwblokniveau waar mogelijk nog winsten te boeken zijn, door ontzorging en ondersteuning te bieden en private eigenaars te activeren. De jury adviseert eveneens een betere analyse te maken van de doelgroep van de volledig te renoveren wijk ten aanzien van de doelgroep die bereikt wordt met de pilootprojecten.

Klimaatplan

Het Living lab Muide Meulestede Fossielvrij draagt bij aan de doelstellingen van het Klimaatplan Gent 2020 – 2025 zoals goedgekeurd door de gemeenteraad van 23 november 2020 (2020_GRMW_01223). Denk daarbij aan bijkomende hernieuwbare energievoorzieningen in het stadsweefsel, het bekomen van een renovatieversnelling, een verbeterde woonkwaliteit in de wijk, een sociaal inclusieve aanpak voor het bekomen van fossielvrije wijken en het organiseren van buurten rond gemeenschappelijke energievoorzienigen. 

De wijk Muide Meulestede is aangeduid als één van de twee pilootwijken om te komen tot een transitiepad voor de wijk en opschaalbare oplossingen. 

Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.1 (LEKP 2.1) Vlaanderen

Het Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij zet in op verschillende doestellingen uit LEKP 2.1. die voor eind 2025 gerealiseerd dienen te zijn.

• de realisatie van een wijkverbeteringscontract voor een collectieve renovatie;
• de realisatie van een renovatietraject op maat van de bewoners in de wijk (voor 50 per 1.000 huishoudens);
• één coöperatief/participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners tegen 2030 voor minstens 36 kWp per 500 inwoners waarbij 18 kWp is gerealiseerd;
• het operationaliseren van de energiegemeenschap en de toegang tot de activiteiten verzekeren voor 1 per 500 inwoners;

Ook vanuit dit subsidiekanaal worden middelen ingezet voor het Living Lab.

Hiertoe werd de subsidieovereenkomst Living Lab Muide Meulestede Fossielvrij met Architecture Workroom Brussels vzw, Leopold II Laan 152, 1080 Sint-Jans-Molenbeek voor de periode tot eind 2025, waarbij een subsidie wordt toegekend van 500.000 euro euro.

De bedragen in deze tabel zijn incl. btw

De bedragen in deze tabel zijn incl. btw