2024_GR_00441 - Gentse Zomeracademie 2024 (zomerscholen) - overeenkomsten met de diverse uitvoerders - Goedkeuring

Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, art. 41.

Decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017.

Decreet ‘Zomerscholen’ van 3 juni 2022

Besluit van de Vlaamse Regering van 2 september 2022 ‘tot bepaling van de procedure van indiening, goedkeuring en evaluatie van de projecten voor de organisatie van zomerscholen, en de wijze van toekenning van de projectsubsidies voor de organisatie van zomerscholen.’

Door de lange duurtijd van de zomervakantie lijden in de eerste plaats leerlingen in kwetsbare leefomstandigheden, maar ook andere leerlingen die om één of andere reden opgroeien in een omgeving met weinig pedagogische stimuli, een zekere mate aan leerverlies (o.m. Verachtert P., 2009). Vooral op het vlak van taal, STEM, lerende en/of planmatige vaardigheden is dit significant voor de opbouw van verdere leerachterstand, eens het nieuwe schooljaar weer van start gaat. Kinderen en jongeren die sterker lijden onder dit effect beginnen immers met extra achterstand aan het nieuwe schooljaar, en halen die achterstand minder snel in. Dit hypothekeert hun slaagkansen op middellange termijn.

Een mogelijke manier om dit 'zomerverlies' in te perken, is om de duurtijd van de zomervakantie aan te passen, en de indeling schooltijd-vakantietijd anders te spreiden. Dit is een debat dat maatschappelijk wordt gevoerd, in de eerste plaats vanuit academisch perspectief. Daarbij dient te worden opgemerkt dat wetenschappelijke studies over het effect van een betere spreiding van vakantie- en schooltijd, noch over de eventuele verlenging van de schooltijd in de zomer uitsluitsel bieden over een mogelijk positief effect op de leerprestaties (cf. overzicht van de beschikbare evidentie via het Expertisecentrum voor Effectief Leren van de Thomas Morehogeschool). Toch lijkt er maatschappelijke consensus dat minimaal kinderen en jongeren in kwetsbare omstandigheden en met verhoogd risico op zomerterugval door specifieke leernoden, in de zomer extra leerkansen moet worden geboden.

Onder meer vanuit die vaststelling zet het Onderwijscentrum Gent al jaren in op een aanbod aan zogenaamde 'taalkampen' tijdens de zomer. Ze doet dat in samenwerking met Roeland vzw, specifiek voor kinderen uit het basisonderwijs, en met focus op een aanbod in die wijken waar zich een verhoogde aanwezigheid van kansengroepen voordoet. Dit aanbod richt zich op 'taalstimulering' in de brede pedagogisch-didactische zin, en is sinds jaar en dag een combinatie van activiteiten met een meer lerende inslag, en ontspannende activiteiten via sport en spel.

Sinds 2020 kwamen daar in het kader van de coronamaatregelen de zomerscholen bij. Ook zij vormen een combinatie van lerende en ontspannende activiteiten, zij het binnen een relatief strak Vlaams beleidskader, dat focust op een 'voltijds aanbod' van 10 volle of 20 halve, al dan niet aaneensluitende dagen (5 volle of 10 halve dagen in buitengewoon onderwijs), met 'eigen aanbod' van de diverse organisatoren aangevuld met zogenaamd 'verrijkingsaanbod' van diverse educatieve en/of andere derden. Nadruk ligt op organisatie door de lokale besturen (eventueel in regie), of door de scholen. Zomerscholen zijn volgens de geldende regelgeving expliciet gericht op activiteiten die remediërend werken op het vlak van schoolse leerinhouden. Daarnaast kunnen ze inzetten op meer breed lerende activiteiten, om drempels naar het nieuwe schooljaar te verlagen, inzonderheid door te werken op zomerterugval. Deze laatste optie is vanuit het perspectief van het lokaal bestuur als organisator (of regisseur van een lokaal verband) een goede basis om vanuit haar rol en expertise zomeraanbod uit te werken.

Vanuit de optiek van het lokaal bestuur als regisseur van het lokaal flankerend onderwijsbeleid (en dus niet als inrichter van onderwijs 'an sich') is 'remediëring van leerinhouden' in eerste instantie immers een taak voor de scholen. Als lokaal bestuur ligt onze expertise vooral op het bieden van brede leerervaringen, vanuit een versterkende visie op (levens)breed leren. Lerend en ontspannend aanbod worden hierbij zoveel mogelijk geïntegreerd tot een vanuit pedagogisch-didactisch oogpunt relevant aanbod, dat maatgericht inspeelt op de brede leer- en welzijnsnoden van (vaak kwetsbare en/of anderstalige) leerlingen, die extra leerzorg nodig hebben op momenten dat ze niet op school terecht kunnen. Het 'schoolse leren' van specifieke leerinhouden is daarbij natuurlijk belangrijk, maar veeleer vanuit een partnerschap met de scholen, die de regisseurs zijn van de leerprocessen, waarin we de zomerscholen, vanuit die brede blik op leren en persoonsvorming, zo kwalitatief mogelijk inbedden.

Aldus staat ook in die 'brede' invulling van de 'zomerschool' het leren voorop, in die zin dat ook het aanbod, georganiseerd en/of geregisseerd door het lokale bestuur (i.c. het Onderwijscentrum Gent) werkt aan één of meerdere geëxpliciteerde pedagogisch-didactische doelstellingen. Overeenkomstig de decretale bepalingen ter zake, houden zomerscholen vanuit het perspectief van de Stad Gent als regisseur van het aanbod, aldus het midden tussen 'schools leren' en 'vakantiewerking'. Zoals gesteld is het doel van de door de Stad Gent georganiseerde en geregisseerde zomerscholen vooral voor kinderen met specifieke leernoden drempelverlagend te werken naar het nieuwe schooljaar toe, en zo het risico op verdere leerachterstand te verkleinen.

Aanbod 2024

Vanuit deze beleidscontext werkte het Onderwijscentrum van de Stad Gent met het oog op de zomer van 2024 opnieuw een pedagogisch zomeraanbod uit. Aldus organiseren we i.k.v de 'Gentse Zomeracademie 2024' met 8 organisatoren 16 zomerscholen, die samen plaats bieden voor maximaal 670 kinderen uit basisonderwijs of OKAN. Meer specifiek gaat het om een aanbod voor kinderen en jongeren die in Gent wonen en/of in Gent schoollopen, in kwetsbare omstandigheden opgroeien, en in de zomer verstoken blijven van leerkansen of specifieke leernoden hebben, waaraan via het aanbod op een zinvolle manier invulling kan worden gegeven.

Dit aanbod is kleiner dan vorige jaren, toen konden we 760 plaatsen aanbieden (2022), resp. 820 (2023). Dit komt omdat er relatief veel verloop is onder de organisaties die het Onderwijscentrum Gent kan overtuigen (al dan niet opnieuw) een zomerschool in te richten. Evident is dit immers niet.  Dezelfde redenen liggen hieraan ten grondslag, als waarom de scholen in de breedte niet of moeilijk te overtuigen zijn een zomerschool voor hun leerlingen in te richten: een niet te onderschatten taakbelasting, beperkte beschikbaarheid van personeel tijdens de zomervakantie, etc. Daar komt bovenop dat de door Vlaanderen opgelegde financiering op effectieve aanwezigheid soms onhaalbare risico's inhoudt, ondanks de door de Stad voorziene (zij het beperkte) bufferfinanciering, die voor sommige organisatoren niet volstaat om de financiële noden te dekken, ondanks hun inspanningen om aanklampend te werken. 

Eén en ander bepaalt dat er een zekere 'moeheid' optreedt om effectief zomerscholen in te richten, en dat het Onderwijscentrum Gent ieder jaar opnieuw als een locomotief de hele trein in gang moet trekken. We weten waarom we dit doen. En ook de organisatoren weten dat. Dat is waarom we jaar na jaar tot een significant aanbod komen voor kinderen en jongeren die tijdens de zomer anders van noodzakelijke pedagogische stimuli verstoken zouden blijven. Maar het is vaak roeien tegen de stroom op. 

Toch zijn we ook dit jaar weer fier op het aanbod dat we ter goedkeuring aan de gemeenteraad kunnen voorleggen:

Voor deze 16 zomerscholen werkte het Onderwijscentrum Gent een specifiek ondersteuningspakket uit. Dit betekent dat de Stad Gent al deze zomerscholen voor bovenlokale subsidiëring indient binnen de Vlaamse projectoproep 'zomerscholen', die ook dit jaar werd gelanceerd. Met die subsidie betaalt ze de organisatoren een projectsubsidie van 47 euro per aanwezige leerling per dag uit. Daarnaast organiseert het Onderwijscentrum Gent communicatie over en de toeleiding naar het aanbod van de organisatoren, staat ze in voor administratieve handelingen naar Vlaanderen toe, en ondersteunt ze waar nodig op vlak van personeelsbezetting, het vinden van een geschikte locatie, en het (verder) koppelen van het aanbod van de organisatoren met dat van relevante verrijkingspartners.

Het aanbod spitst zich ook in 2024 toe op basisonderwijs en OKAN. Voor secundair onderwijs voorzien we opnieuw geen aanbod, gelet op de beperkte interesse voor zomerscholen bij leerlingen secundair onderwijs.  De redenen hiervan zijn velerlei, maar de belangrijkste is dat het aanbod, dat we vanuit bredeschoolperspectief aan die groep kunnen bieden, onvoldoende beantwoordt aan de (meer remediërende) verwachtingen, waaraan we als lokaal bestuur onvoldoende tegemoet kunnen treden, omdat hier de rol en het engagement van de scholen nodig is.

De zomerscholen worden gratis aangeboden. Deelname aan het leerprogramma - de combinatie dus van lerende en ontspannende activiteiten, ingericht door de organisator zelf, eventueel in samenwerking met één of meerdere verrijkingsactoren, is vrijwillig. Dit betekent dat leerlingen niet kunnen worden verplicht tot deelname, noch door hun school, noch door de organisator. Indien een leerling inschrijft en toch niet deelneemt, is er dan ook geen sanctie. Wel proberen we de participatie aan de zomerscholen te maximaliseren, enerzijds door een rijk en divers aanbod te voorzien, anderzijds door aanklampend te werken en te werken met wachtlijsten vanwaar kinderen en jongeren flexibel kunnen aansluiten, indien één of meerdere ingeschrevenen niet komen opdagen, of na enkele dagen afhaken.

Maximale uitgaven en voorschotten

Voor de berekening van de 'toegekende subsidie' verwijzen we naar art. 10, §1 van de overeenkomsten met de uitvoerders van de zomerscholen. Omdat we voor de bepaling hiervan afhankelijk zijn van de effectieve aanwezigheden van leerlingen, kunnen we deze nog niet vastleggen. Bovendien betalen we uiteindelijk enkel effectief gemaakte kosten terug, met de 'toegekende subsidie' als maximum. Ook die kunnen we nog niet definitief bepalen. Wel kennen we het absolute maximum van de projectsubsidie die de Stad Gent aan de uitvoerders zal uitbetalen, en die ze zelf aanvraagt bij de Vlaamse overheid per 31 mei 2024, meer bepaald: 

Omdat de berekeningswijze van de uiteindelijke 'toegekende subsidie' volledig in lijn is met de Vlaamse bepalingen, is er voor de Stad Gent zelf geen financieel risico. Zij fungeert louter als 'doorgeefluik' van de projectsubsidie die het Onderwijscentrum Gent namens het volledige regieverband 'Gentse Zomeracademie 2024' bij de Vlaamse overheid aanvraagt.

Er wordt een extra 'buffer' voorzien, die ervoor moet zorgen dat organisatoren, die een bezetting hebben lager dan 60 procent, in beperkte mate worden gecompenseerd voor de financiële verliezen die ze door de lage bezetting lopen. De geldende voorwaarden zijn opgenomen in de overeenkomst, die we onderhavig ter goedkeuring voorleggen. Gezien het onzekere karakter werd dit niet mee opgenomen in de uitgaven. Deze extra ‘buffer’ is beperkt tot een max van 15.000 euro voor alle zomerscholen samen.

Voorts kozen sommige organisatoren ervoor gebruik te maken van de bepaling in art. 10, §1, 1°, die voorziet in een voorschot van maximaal 50 % van de voorlopige subsidie (die de Stad Gent aanvraagt bij Vlaanderen). Andere organisatoren gaven aan geen voorschot te wensen. Indien er een voorschot wordt uitbetaald, gebeurt dat voor 31 juli 2024, en wordt dit achteraf verrekend met de 'toegekende subsidie'.

De bedragen voor organisatoren die meerdere zomerscholen inrichten zullen gebundeld worden uitbetaald.

Raming van de Vlaamse subsidie

Het totaalbedrag van 314.900 euro wordt uiterlijk op 31 mei 2024 door het Onderwijscentrum aangevraagd bij de Vlaamse overheid, i.k.v de oproep zomerscholen (zie hoger opgenomen tabel voor details per organisator). Evenwel zal dit niet het bedrag zijn dat de Stad Gent ook effectief ontvangt, daar dit laatste afhankelijk is van de effectieve aanwezigheden die de organisatoren tijdens het aanbod realiseren, en die we navenant aan Vlaanderen rapporteren. Het gaat dus om een maximaal subsidiebedrag, bepaald door het aantal plaatsen per organisator.

We vragen de organisatoren voor 15 juni begrotingen neer te leggen, die uitgaan van een realistisch aanwezigheidspercentage. Dit percentage wordt voor organisatoren, die eerder al gelijkaardig aanbod inrichtten, bepaald aan de hand van de bezetting tijdens de laatst georganiseerde editie. Dit levert immers een realistische verwachting op. Indien organisatoren eerder nog geen zomerschool inrichtten, wordt hun verwacht aanwezigheidspercentage voorzichtigheidshalve op 55% gezet. 

Evenwel valt natuurlijk niet te voorspellen wat de effectieve aanwezigheid zal zijn. Deze is afhankelijk van heel wat variabelen, zoals de reisplannen van mensen, de manier waarop we de spanningsboog kunnen creëren tussen moment van inschrijving en de start van de zomerschool, de betrokkenheid van de toeleiders, de effectiviteit en intensiteit van de aanklampende werking, etc. Daarom nemen we in de stedelijke begroting de maximale bedragen op, hoewel we dus weten dat zowel ontvangsten als uitgaven lager zullen liggen.

In de bijlage is een model van samenwerkingsovereenkomst opgenomen. Dit maakt integraal deel uit van de besluitvorming, en is het model waarop de bilaterale overeenkomsten met de respectievelijke uitvoerders zijn gebaseerd. Het zijn finaal deze bilaterale overeenkomsten die ter goedkeuring worden voorgelegd, maar in functie van bestuurlijke transparantie nemen we ook de modelovereenkomst op. Op die manier kan eenvoudig kennis worden genomen van de (globale) afspraken die met de uitvoerders (organisatoren van zomeraanbod binnen het stedelijke regieverband 'Gentse Zomeracademie 2024') worden gemaakt, zonder alle overeenkomsten door te nemen. Waar nodig zijn de bilaterale overeenkomsten uiteraard aangepast aan de specifieke afspraken (naam zomerschool, maximum aantal plaatsen, doelpubliek, aard van het aanbod (open of gesloten), maximale voorlopige subsidie, voorschot, en gegevens van de organisator (ondernemingsnummer, rekeningnummer, verantwoordelijke die de overeenkomst tekent, contactpersoon, contactgegevens, etc.). Op deze gegevens na zijn alle overeenkomsten identiek, waardoor we ze, in functie van bestuurlijke transparantie, in één besluit ter goedkeuring voorleggen.

De bedragen in deze tabel zijn incl. btw

De bedragen in deze tabel zijn incl. btw