De parochiekerk Heilig Kruis bevindt zich te Sint-Kruis-Winkel, Sint-Kruis-Winkeldorp 67. Het oudste deel van de kerk dateert uit het einde van de 13de of begin van de 14de eeuw. In 1295 wordt de parochie van Sint-Kruis-Winkel voor het eerst vermeld. Sinds 28 december 1936 is de parochiekerk Heilig Kruis aangeduid als beschermd monument (exterieur, interieur en meubilair). Sinds 24 september 2009 is deze kerk (en het omliggende kerkhof) aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed.
In het parochiekerkenplan, goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 19 december 2016, werd deze parochiekerk aangeduid als één van de 46 parochiekerken op het grondgebied van Gent om een nieuwe functie of 'bestemming' te krijgen. De kerk is eigendom van Stad Gent en in beheer van de Kerkfabriek. Op heden is de kerk nog niet onttrokken aan de eredienst. De beslissing tot onttrekking aan de eredienst wordt genomen door de bisschop van Gent (CIC, canon 1222 §1 en §2). De bisschop kan zijn goedkeuring tot herbestemming maar verlenen wanneer er een duidelijk en aanvaardbaar plan voor de herbestemming van de kerk voorhanden is. Deze beslissing wordt van kracht daags voor het verlijden van de authentieke akte ter bevestiging van een onroerende transactie tot erfpacht (in functie van de herbestemming van de kerk).
Op heden wordt de kerk niet meer frequent gebruikt voor erediensten. Sporadisch vinden er huwelijken en begrafenisvieringen plaats. Als nevenbestemming stelde de Kerkfabriek het kerkgebouw tijdelijk (1/8/2022-31/12/2023) ter beschikking aan VZW Bark.Gent voor de uitvoering van het wijkbudgetproject Onder de Toren.
Met het oog op de herbestemming van de kerk is er vanuit de Stad geen interesse voor gebruik ervan door de eigen diensten of door beleidspartners. Dienst Stedenbouw ziet als functie idealiter gemeenschapsvoorzieningen, de realisatie van een woonfunctie in dit gebouw wordt negatief geadviseerd. Volgens stap 4 in de herbestemmingscasade, wordt er gezocht naar een externe invuller die middels een zakelijk recht (erfpachtrecht) alle eigenaarslasten overneemt. Het goed wordt dus niet vervreemd.
Structureel is de buitenschil van de kerk normaal onderhouden. Het interieur is algemeen gezien minder goed onderhouden. Van de nieuwe invuller wordt verwacht dat hij het gebouw aanpast in functie van de nieuwe invulling, met respect voor het historische karakter van het gebouw..
De Kerk Heilig Kruis (zonder het omliggende kerkhof) zal via een open oproep, goed te keuren door de gemeenteraad, op de markt worden gebracht. Met de meest geschikte kandidaat kan vervolgens een erfpachtovereenkomst worden gesloten.
De Stad zoekt hierbij naar een erfpachter die met de beoogde invulling het gebouw opwaardeert en haar bescherming als monument en erfgoedwaarde respecteert. Van de erfpachter wordt verwacht dat hij in hoofdzaak een socio-culturele invulling geeft aan de kerk. De invulling van de kerk moet ook minstens deels buurtgericht zijn en een meerwaarde geven aan de buurt door in te spelen op bestaande noden en wensen. Commerciële/winstgevende invullingen zijn aanvullend mogelijk.
In de oproep is de input verwerkt van o.a. de diensten Stedenbouw, Monumentenzorg & Stadsarcheologie, Milieu & klimaat en Beleidsparticipatie van de Stad Gent, evenals aan het Agentschap Onroerend Erfgoed Vlaanderen. De open oproep bevat de voornaamste randvoorwaarden en krijtlijnen met betrekking tot de toekomstige invulling en de af te sluiten erfpachtovereenkomst.
De procedure verloopt in drie stappen: biedfase, fase met voorkeursbieder en het sluiten van het contract. In de fase met voorkeursbieder kunnen met de geselecteerde voorkeurskandidaat nog onderhandelingen plaatsvinden over bepaalde voorwaarden en krijtlijnen.
Geïnteresseerden dienen een voorstel over te maken met een prijsvoorstel, een visienota waarin de beoogde invulling duidelijk omschreven wordt en een plan van aanpak. Er wordt voorgesteld de inschrijvingen op basis van volgende criteria te beoordelen, rekening houdend met de respectievelijk daarbij vermelde weging.
Eerste criterium: prijs (20 punten)
De kandidaat vermeldt in het inschrijvingsformulier de vergoeding die hij bereid is te betalen. De kandidaat krijgt punten toebedeeld in verhouding tot de geboden jaarlijkse canon.
Tweede criterium: invulling (50 punten)
-In welke mate zal het goed opgewaardeerd worden, rekening houdende met de voorwaarden uit de Richtlijnennota? Hoe zal men omgaan met de (toekomstige) gebreken aan het gebouw? Houdt men rekening met de noodzakelijke aanpassingen inzake brandveiligheid? (20 punten)
-In welke mate vormt de invulling een maatschappelijke meerwaarde voor de Stad, en een meerwaarde voor de buurt en de noden van het dorp? In welke mate komt de invulling tegemoet aan in hoofdzaak een socio-culturele/maatschappelijke/buurtgerichte invulling en in bijzaak een commerciële/winstgevende invulling? In welke mate past het voorstel van invulling in dit gebouw en op deze plek, rekening houdend met de historische waarde van het pand en de omgeving/ligging? Hoe zal de kandidaat omgaan met de mobiliteits- en parkeerdruk dat het project mogelijks zal genereren? Welke aanpak en maatregelen voorziet men om deze zoveel mogelijk te beperken? (30 punten)
Derde criterium: plan van aanpak (30 punten)
De kandidaat voegt een plan van aanpak toe waaruit blijkt dat het beoogde project financieel haalbaar en zelfbedruipend zal zijn.
Op basis van de gemaakte beoordeling zal de Stad de beste gerangschikte kandidaat aanduiden als voorkeursbieder en met hem de nodige onderhandelingen opstarten m.o.o. het afsluiten van een erfpachtovereenkomst.
Aan de gemeenteraad wordt gevraagd om de voorwaarden van de open oproep goed te keuren, met het oog op het zoeken naar een toekomstige invuller voor de kerk Heilig Kruis te Sint-Kruis-Winkel, met wie de Stad een erfpachtovereenkomst kan afsluiten. Het is de bedoeling dat deze kandidaat een nieuwe invulling geeft aan het gebouw, en op eigen kosten kan instaan voor werken in en aan de kerk Heilig Kruis en het onderhoud ervan gedurende de termijn van de erfpachtovereenkomst.
Keurt goed de bij dit besluit gevoegde open oproep met voorwaarden, voor de toewijzing van een erfpachter voor het onroerend goed gelegen te Sint-Kruis-Winkel, Sint-Kruis-Winkeldorp 67.