Het decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 40
Het decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017, artikel 2 §2
Het decreet betreffende de bodemsanering en de bodembescherming van 27 oktober 2017, artikel 38
Voor het project van de fietsersbrug over de Ringvaart en het toeleidend nieuw fietspad ter hoogte van Heinakker is er een aanvraag voor omgevingsvergunning ingediend door De Vlaamse Waterweg bij het Vlaams Gewest. Aan de vergunningsaanvraag is een rooilijnplan met toelichtingsnota (opgemaakt door Stad Gent) toegevoegd.
Voor de bouw van deze brug en toeleidend fietspad is de verwerving nodig van delen van aanpalende terreinen. Daartoe is een onteigeningsplan opgemaakt door de Stad Gent.
Tijdens de voorbereidende fase van de bouw van deze brug is echter een PFAS-verontreiniging vastgesteld in de gracht langs de spoorweg en op de kadastrale percelen 485 M, 485 L, 485 T en 500 Z2. Op 15 september 2023 heeft de bodemdeskundige Talboom milieu een verkennend bodemonderzoek opgesteld in opdracht van De Vlaamse Waterweg NV. Het onderzoek van Talboom wijst uit dat op verschillende plaatsen (zowel in het grondwater als in het vaste deel van de aarde) een verontreiniging met PFAS voorkomt.
Deskundige Talboom wijst als “potentiële verontreinigingsbronnen” aan: het blussen van een brand in de voormalige loods, lekkage van PFAS-houders, brandblusoefeningen en/of opslag PFAS-houdende gronden op de percelen 485M en 485L, en lekkages van PFAS-houders en blusoefeningen van de brandweer en/of opslag van mogelijk PFAS-houdende grondhopen op het terrein 485T en 500z2. Talboom acht verder onderzoek in de vorm van een beschrijvend bodemonderzoek noodzakelijk om de PFAS verontreiniging beter in kaart te brengen.
De saneringsplicht, waaronder de opmaak van het beschrijvend bodemonderzoek, ligt – volgens het bodemdecreet – bij de eigenaars, gebruikers of exploitanten van de bronpercelen.
Op basis van het onderzoek van Talboom heeft OVAM Jules Van Doorselaere en Zonen NV als eigenaar voor perceel 485M en 500Z2 aangemaand voor het opstellen van een beschrijvend bodemonderzoek. Ook de andere eigenaars van de met PFAS verontreinigde gronden op diezelfde site (percelen 485L en 485 T) zijn door OVAM aangemaand om een BBO op te maken. Deze eigenaars hebben vrijstelling van saneringsplicht aangevraagd, maar niet (of niet geheel) bekomen en vechten momenteel de OVAM-besluiten aan in beroep.
De Stad Gent wordt door de OVAM niet aangemaand, maar wordt door de huidige eigenaars wel gewezen op haar verantwoordelijkheid voor deze PFAS-verontreiniging die verband houdt met de aanwezigheid van de brandweer in het verleden en het blussen van een brand in een loods waarbij de aansprakelijkheid van de stedelijke brandweer is weerhouden door de rechtbank. De eigenaars van deze terreinen kijken voor de sanering van de PFAS-verontreiniging in de richting van de Stad Gent.
Geen enkele eigenaar maakt intussen aanstalten om in te gaan op de aanmaning van OVAM, zodat er op korte termijn geen BBO opgemaakt zal worden. De bouwwerken voor de fietsersbrug lopen daardoor vertraging op.
De Stad Gent wenst dit dossier te deblokkeren en zal daarom vrijwillig een beschrijvend bodemonderzoek (BBO) uitvoeren voor de afperking van de PFAS-verontreiniging op de bronpercelen.
Op basis van dit BBO zal nadien een kostenraming voor de PFAS-sanering opgemaakt kunnen worden die moet toelaten om te beslissen of de Stad Gent het perceel 485M al dan niet zal aankopen/onteigengen. Bij aankoop/onteigening van het met PFAS verontreinigde bronperceel 485M wordt de Stad Gent immers saneringsplichtig voor de volledige PFAS-bodemverontreiniging op dit perceel en op de verspreidingspercelen. Daarom is het aangewezen om eerst het BBO op te maken en de kostprijs te ramen van de volledige PFAS-sanering, alvorens over te gaan tot een eigendomsverwerving. In het meest ongunstige scenario waarbij de saneringskosten te hoog zouden zijn, kan de Stad alsnog beslissen om niet over te gaan tot verwerving van het perceel.
Om dit BBO te kunnen uitvoeren terwijl de percelen nog geen eigendom van de Stad Gent zijn, is een overeenkomst opgemaakt met de eigenaar, meer bepaald de NV Jules Van Doorselaere en Zonen, voor de terreinen gelegen te Heinakker te Gent, gekend ten Kadaster als Afdeling 30, sectie C, 485M en 500Z2.
Het perceel 485M ligt langs de gracht (langs de spoorweg) die sterk verontreinigd is met PFAS, en is geïdentificeerd als bronperceel van de PFAS-verontreiniging. Dit perceel moet zeker verworven worden voor de aanleg van de fietsersbrug.
Het andere perceel 500Z2 is eveneens geïdentificeerd als bronperceel van PFAS op dit aanpalende terreinen, maar moet niet verworven worden voor de fietsbrug.
Voor de volledigheid kan verwezen worden naar de aanpalende percelen 485 L en 485 T die eveneens als bronperceel zijn geïdentificeerd, en waarbij het eveneens de bedoeling is dat de Stad Gent op eigen kosten een BBO opmaakt omwille van de PFAS-verontreiniging die verband houdt met de aanwezigheid de activiteiten van de brandweer op deze site. Het gaat hier om andere eigenaars waarvoor een afzonderlijke overeenkomst zal afgesloten worden.
In de overeenkomst met de NV Jules Van Doorselaere verbindt de Stad Gent zich tot opmaak van het BBO voor de PFAS-verontreiniging op eigen kosten, en geeft de eigenaar toestemming om zijn terrein een BBO uit te voeren en in zijn plaats in te dienen bij OVAM, en zal hij hiervoor de nodige medewerking verlenen.
keurt de overeenkomst "Beschrijvend bodemonderzoek PFAS Heinakker" tussen Jules Van Doorselaere NV, met zetel te 9032 Gent, Heinakker 7, en de Stad Gent, opgenomen in bijlage, goed.