De Sint-Martinuskerk is gelegen in de Baarledorpstraat te Drongen-Baarle. De kerk is eigendom van de Stad Gent. In het parochiekerkenplan, goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 19 december 2016, werd deze parochiekerk als één van de 46 parochiekerken op het grondgebied van Gent aangeduid om een nieuwe functie of ‘bestemming’ te krijgen. De Stad Gent heeft een onderzoek opgestart naar de herbestemming van de kerk. De kerk is sinds eind 2022 onttrokken aan de eredienst.
Gezien de ligging van de pastorie, naast de kerk, is het zinvol om de herbestemming van de kerk te koppelen aan de herbestemming van de pastorie, eigendom van de Kerkfabriek Sint-Gerolf te Drongen.
Eind september 2021 heeft de Stad Gent een open oproep gelanceerd voor het aanstellen van een erfpachter die een nieuwe socio-culturele invulling geeft aan de kerk (en/of de pastorie) voor een periode van 40 jaar. Als bijlage bij deze open oproep gaf de Stad Gent ook de ruimtelijke randvoorwaarden mee waarmee de erfpachter rekening moet houden.
Op vrijdag 14 januari 2022 vond de opening plaats van de ingediende voorstellen.
De Stichting Kurt Defrancq is de enige kandidaat die een voorstel heeft ingediend. Het voorstel heeft (zeer beknopt samengevat) als doel om kunstenaars op leeftijd samen te laten wonen in een zorgcentrum en hen nog actief te kunnen laten zijn ter plaatse, en dit geïnspireerd door het Rosa Spierhuis in Amsterdam. Voor het deel wonen is er een samenwerking met wzc Leiehome, gelegen in de Kloosterstraat te Drongen-Baarle. Voor de ateliers, concertruimte, ... komen de kerk en de pastorie Baarle in aanmerking, en ook het voormalige bibliotheekgebouw in de Kloosterstraat (eigendom van vzw Sint-Regina’s Godshuis). De Stichting heeft zelf rechtstreeks afspraken gemaakt met vzw Sint-Regina’s Godshuis m.b.t. het toekomstig gebruik van het voormalige bibliotheekgebouw. De akte tot de erfpacht op dit gebouw werd op 28/11/2023 verleden voor notaris Blindeman.
Naast dit gebruik voor de eigen werking van de Stichting, wil de Stichting Kurt Defrancq in haar voorstel ook maximaal inzetten op ruimte delen met andere socio-culturele partners en buurtgebonden verenigingen.
In zitting van 10 maart 2022 heeft het college beslist om gesprekken op te starten met de Stichting Kurt Defrancq om het voorstel van invulling van de Stichting concreter uit te werken, met de bedoeling om een erfpachtovereenkomst af te sluiten voor de invulling gedurende 40 jaar van de Sint-Martinuskerk en/of de pastorie. De gesprekken hadden in het bijzonder als doel om enerzijds te zoeken naar een ontwerp dat rekening houdt met de ruimtelijke randvoorwaarden die de Stad Gent heeft geformuleerd, en anderzijds dieper in te gaan op een aantal vragen rond de inhoudelijke werking (vb. het gedeeld gebruik met lokale socio-culturele verenigingen) en het plan van aanpak.
De Stad Gent koos in maart 2022 aanvankelijk voor het eerste scenario, met name de kerk, maar zonder een uitbouw. De Stichting Kurt Defrancq gaf tijdens verdere gesprekken in april 2022 echter aan dat dit scenario voor hen toch niet haalbaar bleek, omdat er dan te weinig ruimte is om de gemeenschappelijke doelstellingen te realiseren.
Om die reden zijn de andere scenario’s terug op tafel gekomen. Op dat moment heeft de Stad Gent ervoor gekozen om het scenario te onderzoeken waarbij zowel de kerk als de pastorie herbestemd zouden worden, en er ook een polyvalente ruimte zou bijgebouwd worden, zodat eventueel ook de gebruikers van het huidige OC Baarle op die locatie kunnen herhuisvest worden. Dit scenario zou de mogelijkheid bieden om meerdere gemeenschapsfuncties te clusteren rond de dorpskern van Baarle, waar nu de kerk, het kerkhof, de pastorie en het perceel met de Chirolokalen zich bevinden.
Om de kerk samen met de pastorie te kunnen herbestemmen, is het nodig voor de Stad Gent om de pastorie te verwerven. Daarnaast ziet de Stad ook opportuniteiten om eigenaar te worden van het aanpalend perceel met de Chirolokalen, dat momenteel ook eigendom is van de Kerkfabriek Sint-Gerolf te Drongen, om op die manier eigenaar te worden van één grotere cluster van aanpalende percelen met gemeenschapsfuncties. In maart 2021 heeft het college aan de dienst Vastgoed het mandaat gegeven om onderhandelingen op te starten met de Kerkfabriek betreffende de eventuele verwerving van de pastorie, alsook over de modaliteiten van deze verwerving. De dienst Vastgoed heeft in de afgelopen periode deze onderhandelingen gevoerd en laat in een apart besluit voorafgaand aan dit besluit in dezelfde gemeenteraad de verwerving van de pastorie en het aanpalend perceel met de Chirolokalen goedkeuren, en dit via een ruilovereenkomst. In deze ruilovereenkomst wordt de pastorie Baarle en het aanpalend perceel met de Chirolokalen, geruild tegen de pastorie Drongen-Centrum.
Vervolgens kan de Stad Gent een deel van deze cluster, meer bepaald de kerk, de pastorie en een deel van de pastorietuin, in erfpacht geven aan de Stichting Kurt Defrancq. Het deel van de pastorietuin dat momenteel door de Chiro wordt gebruikt als speelzone, en het terrein met de Chirolokalen, blijven van de Stad Gent.
In zitting van 5 oktober 2023 heeft het college goedkeuring gegeven aan het sluiten van een intentieovereenkomst met de Stichting Kurt Defrancq.
Via deze intentieovereenkomst engageerden zowel de Stad Gent als de Stichting Kurt Defrancq zich om constructief met elkaar in gesprek te gaan over de herbestemming van de kerk en de pastorie, en de eventuele bouw van een polyvalente ruimte. Het was de bedoeling om, rekening houdend met de uitgangspunten, zoals opgenomen in de open oproep en zoals ook opgenomen in deze intentieovereenkomst, in een latere fase een erfpachtovereenkomst af te sluiten voor de kerk, de pastorie en een deel van het perceel grond aangrenzend aan de pastorie, eventueel bedoeld voor de bouw van een polyvalente ruimte.
De afgelopen periode werden de gesprekken rond het scenario over de herbestemming van de kerk Baarle, de pastorie Baarle en de aanpalende tuin, en het onderzoek naar de eventuele bouw van een nieuwe polyvalente ruimte verder gezet. Ook de Chiro en de lokale verenigingen werden betrokken bij het traject, onder meer via een infomoment.
Deze gesprekken hebben geleid tot een ontwerp van erfpachtovereenkomst waarin alle afspraken tussen partijen zijn opgenomen. Via deze erfpachtovereenkomst worden de kerk en de pastorie in erfpacht gegeven aan de Stichting Kurt Defrancq. De Stad Gent zal nog een aantal kleinere werken aan de kerk op zich nemen, en verder neemt de Stichting als erfpachter alle verantwoordelijkheid voor werken en onderhoud aan de gebouwen op zich.
De Stad Gent en de Stichting Kurt Defrancq hebben onderzocht of het haalbaar zou zijn om alle ontmoetingsfuncties in Drongen-Baarle te clusteren op één site rondom kerk en pastorie. In dat geval zouden de ontmoetingsfuncties in Drongen-Baarle, op vandaag deels voorzien in het OC Baarle, geclusterd worden op één site. Omdat de ruimte in kerk en pastorie in combinatie met het eigen programma van de Stichting dan te klein zou zijn om alle vaste gebruikers van het OC Baarle te herhuisvesten, heeft de Stichting al eerste onderzoeken gedaan naar het bijbouwen van een polyvalente ruimte. Pas dan is het mogelijk om alle gebruikers van OC Baarle op één site te clusteren. Dit ontwerp is reeds een eerste keer afgestemd met de stadsbouwmeester en de stadsdiensten, en ook al eens teruggekoppeld naar de huidige gebruikers. Gezien de polyvalente ruimte niet nodig is voor de Stichting, maar er zou komen op vraag van de Stad, is het aan de Stad om hiervoor de nodige financiering te voorzien.
Voorlopig is er geen beslissing over het al dan niet bijbouwen van een polyvalente ruimte en de toekomst van OC Baarle. Indien de Stad Gent zou beslissen dat er een polyvalente ruimte aan de pastorie wordt bijgebouwd en zou beslissen om hiervoor de financiering te voorzien, verklaart de Stichting Kurt Defrancq zich alvast wel bereid om deze ruimte te bouwen, en nadien ook te onderhouden en te beheren.
De Stad Gent zal er naar streven om tegen uiterlijk de aanstelling van de aannemer voor de werken aan de kerk en de pastorie (indicatieve datum september 2025) een beslissing te nemen over het al dan niet bouwen van de polyvalente ruimte aan de pastorie en het al dan niet innemen van ruimte in de kerk en de pastorie. Als de Stad zou beslissen dat er een polyvalente ruimte aan de pastorie moet komen, dan zal de Stad hiervoor een financiële tussenkomst aan de Stichting betalen.
Het OC Baarle blijft in afwachting behouden en kan verder door de lokale verenigingen gebruikt worden.
De erfpachtovereenkomst met de Stichting Kurt Defrancq wordt gesloten voor een periode van 40 jaar, ingaande de eerste dag van de maand volgend op het verlijden van de notariële akte.
De Stichting Kurt Defrancq zal een vergoeding van 25,00 euro per jaar betalen die ook jaarlijks geïndexeerd zal worden.
Het sluiten van de erfpachtovereenkomst wordt door middel van dit besluit ter goedkeuring voorgelegd.
Gelet op de zekerheid rond het minimale bedrag van de schuldvordering van de Stad en het partnerschap tussen de Stad en de medecontractant, wordt dan ook voorgesteld om de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie te ontslaan van de plicht tot enig ambtshalve inschrijving bij het overschrijven van deze erfpachtakte in zijn registers.
De bedragen in deze tabel zijn incl. btw
| Dienst* | Vastgoed |
| Budgetplaats | 409910002 |
| Categorie* | E |
| Subsidiecode | NIET_RELEVANT |
| 2025 | 25,00 |
| Later | 975,00 |
| Totaal | 1.000,00 |
Keurt goed het sluiten van de erfpachtovereenkomst met de Kurt Defrancq Stichting met betrekking tot de herbestemming van de kerk en de pastorie, gelegen te 9031 Drongen-Baarle, Baarledorpstraat, voor de duur van 40 jaar, ingaande op de eerste dag van de maand volgend op het verlijden van de notariële akte.
Ontslaat de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie ervan enige ambtshalve inschrijving te nemen bij het overschrijven van de akte in zijn registers.